Bugün sizlerle birlikte Time Lapse yapmayı öğreneceğiz. İyi bir Time Lapse yapmak için gereken malzemeler nelerdir, ortam şartları nelerdir, makine ayarları nelerdir ve nelere dikkat edilir, bunların üzerinden geçeceğiz. Sonra da dışarıya çıkıp, timelapse çekeceğiz.
Hadi buyurun…
Time Lapse ifadesinin Türkçe’deki karşılığı Zaman geçmesi. Ama anlamlı bir ifade kullanmak gerekirse Zaman Aralıklı çekim diyebiliriz. Hepimizin bildiği gibi Time Lapse aslında bir video. Aralarında belirli bir süre aralık bırakılmış bir dizi fotoğraflardan oluşmuş bir video.
Hoş, video dediğimiz şey de ardışık fotoğrafların belirli bir hızda peş peşe gösterimi ile oluşuyor. İnsan gözü, bir hareketin değişik anlarını ifade eden 24 kare fotoğrafı bir saniye içinde peş peşe görürse, göz yanılsaması ile bunu canlı bir hareket olarak algılıyor. Video da bu temelden yola çıkıyor.
Şimdi time lapse video çekmek için ihtiyaçlarımız neler onlara bakalım.
İhtiyaçlar:
1) Fotoğraf makinası. DSLR veya aynasız makinaya ihtiyacımız olacak.
2) Zamanlayıcı kumanda (intervalometre). Son dönemde piyasaya çıkan hemen tüm fotoğraf makinalarının time lapse çekme özelliği var. Eğer sizin makinanızda da bu özellik var ise sorun yok. Ama fotoğraf makinanızda bu özellik yok ise o zaman zamanlayıcı kumanda veya intervalometreye ihtiyacınız olacak. Piyasada çok değişik markalarda uygun fiyatlarla bulabileceğiniz bu kumanda bizim için süreyi tutacak ve fotoğrafın çekilmesi için makinamızı tetikleyecek.
3) Tripod : Time Lapse çekerken olmazsa olmazlardan birisi de tripod. Çünkü ayın açıdan zaman aralıklı olrak birçok fotoğraf çekeceğiz. Bunu elde çekerek yapmamız mümkün olmayacaktır.
Planlama:
Time Lapse, çekebilmek için iki türlü kompozisyon ögesine ihtiyacımız olacak:
1) Sabit Ögeler: Bunlar, kadraj içerisinde sabit bir şekilde durarak, kareler araasındaki ilişkiyi ve sürekliliği sağlayacaklar. Elbette, tüm karelerde sabit bir şekilde duran ögeler olduğu için, izleyicinin ilgisini çekebilecek şeyler olmasında fayda var.
2) Hareketli ögeler: Dinamizmi sağlayacak, kadraj içindeki sabit ögelerin etrafından akıp giden video ögelerine ihtiyacımız olacak.
Bu örnekte sabit öge olarak binalar, hareketli ögeler olarak bulutlar alınmış durumda. Hayal gücümüze bağlı olarak etrafımızda bu tip birçok sabit ve hareketli öge bulmamız mümkün olacaktır.
3) Saniyedeki Kare Sayısı: Video sektöründe fps (frame per second) yani saniyedeki kare sayısı diye çok önemli bir kavram var. Bu değer 24, 25, 30, 60, 120, 240 gibi değerler olabiliyor. Ancak bugünkü temel konumuz bu değil. Biz sadece daha doğal bir hareket görüntüsü almak için saniyede 24, 25 veya 30 karelik bir video oluşturmamız gerektiğini bilelim yeter.
Ben bu time lapse projesinde, saniyede 30 karelik bir video oluşturacağım. Bu niçin önemli? Ortaya çıkarmak istediğiniz time lapse videosunun uzunluğuna bağlı olarak çekmemiz gereken fotoğraf miktarını hesaplamalıyız.
Örneğin 10 saniyelik bir time lapse video üreteceksek x saniyede 30 kare kullanılacağı için toplamda 300 kare fotoğraf çekmemiz gerekecek.
4) Kareler arasında gecikme süresi: Time lapse çekimleri oluşturan kareler arasında belirli bir süre aralık olur. Eğer bu aralık sıfır saniye olsa idi zaten bu bir video projesi olacaktı. Kadrajımızdaki hareketli ögelerin hızına bağlı olarak bir iki kare arası gecikme süresi belirlemeliyiz. Kadraj içerisindeki dinamik öge ne kadar hızlı ise zaman aralığı da o kadar kısalmalı. Aksi takdirde dinamik öge bir karede görünür, öbür karede kadraj dışına çıkmış olur ve hareketin kesikli sürekliliği sağlanamaz.
Kesin değerler olmamakla birlikte, ekranda bazı durumlar için zaman aralığı süreleri veriyorum. Elbette siz çektiğiniz konuya ve dinamik ögenizin hızına göre uygun değerleri seçmelisiniz.
Trafikte akan araçlar: 1 sn.
Rüzgarlı günde hızla hareket eden bulutlar: 1 sn.
Yavaş hareket eden bulutlar: 3-5 sn.
Gün batımı-gün doğumu: 1-3 sn.
Yürüyen insan kalabalıkları : 1-3 sn.
Bulutsuz gökyüzünde güneşin hareketi: 15-30 sn.
Gölgelerin yer değiştirmesi : 15-30 sn.
Yıldız hareketleri : 15-30 sn.
Hızlı büyüyen (açan) bitki hareketleri: 90 – 120 sn.
Montaj/inşaat faaliyetleri: 5-15 dk.
5) Plan sayısı: Fotoğraftaki kadraj kavramını kabaca videoda plan olarak algılayabiliriz. Nasıl ki aynı yerden aynı açıda bir veya birkaç fotoğraf çekiyor ve açımızı değiştiriyorsak, videoda da plan değişikliği yapmalıyız. Aksi takdirde videonun içinde hareketli ögeler olmasına karşın, çok uzun sürerse sıkıcı bir hal alır.
Makine Ayarları ve Çekim
1) Işık ayarlarınızı manuel olarak yapın: Başarılı bir time lapse çekmek için, çekim süresi içerisinde oluşması muhtemel ışık değişikliklerini yönetebiliyor olmamız gerekli.
Bunu sağlamak için, makinamızı manuel moda alın. Diyafram değerinize karar verin. Böyle bir projede, alan derinliğinin geniş olması yaygındır. Bu nedenle f/8-f/16 arasında kısık bir diyafram değeri seçilebilir. Diyaframa bağlı olarak perde hızınızı ve ISO değerlerinizi manuel olarak ayarlayın. Bu değerlerin tüm çekim boyunca değişmeyeceğinden emin olun.
2) Netlik ayarlarınızı manuel olarak yapın: Makinanız otofokus modunda çekim yaparsa her karede otofokus yapmaya çalışacak ve bunlarda kadrajda istemeyeceğiniz hareketlere yol açacaktır. Netlemenizi manuel yapın ve kilitleyin.
3) Fotoğraf en boy oranını değiştirin: Fotoğrafın 2×3 veya 4×3 gibi standart en boy oranına karşılık videonun en yaygın kullanılan boy oranı 16×9 dur. Fotoğraflarımızı 2×3 veya 4×3 çekersek, video yaparken krop yapmak zorunda kalacağız demektir. Eğer fotoğraf makinanız destekliyorsa 16×9 oranını seçin. Desteklemiyorsa, sonradan krop yapmanız kaçınılmaz olacaktır.
4) Fotoğrafın boyutlarını değiştirin: Günümüzde yaygın video boyutları HD 1920×1080 ve 4K 3840×2160 pixeldir. Fotoğrafların, makinanın izin verdiği ölçüde büyük çekilmesi bu şartlar altında bize bir avantaj sağlamayacaktır. Bu nedenle, makinanızın izin verdiği ölçüde 1920×1080 pikselin altına düşmeyecek şekilde boyut ayarını değiştirin.
5) JPG çekin: birkaç saniyelik video oluşturmak için yüzlerce kare fotoğraf çekeceğiz. RAW formatında çekmek hem hafıza kartına, hem hard diske, hem de işlerken makinanıza büyük yük olacaktır. Bu nedenle, JPG çekerek bu yükü hafifletin.
6) Makinanızı tripoda yerleştirin: Time Lapse çekimleri için kritik konulardan birisi budur. Çekimler sırasında makine sarsılırsa, yer değiştirirse işin büyüsü bozulur.
7) Zaman aralığı ve çekim sayısını girin: Makinanızın veya intervalometre kullanıyorsanız kumandanızın ayarlar menüsüne girerek, planlama aşamasında belirlediğiniz zaman aralığı değerini ve kaç kare çekmek istediğinizi girin.
8) Çekiminizi yapın ve başka plana geçin: Çekimi başlattıktan sonra makinanızı oynatmayın, ayarları değiştirmeyin. İstenilen kare sayısına ulaşılıp çekim bitince, yeni bir plana geçin ve ilk adımdan itibaren tekrar uygulayın.
İpuçları:
1) Deneme çekimi yapın: Bütün ayarlarınızın doğru olduğundan emin olmak için tüm çekimi yapmadan önce deneme çekimi yapın. Biraz zaman alabilir ama sonradan tüm çekimlerin çöpe gitmesinden iyidir.
2) Ortamdaki ışık değişimi çok keskin ve hızlı ise örneğin gün batımında gün ışıklarından gece ışıklarına dönüm, ışık titremesi denilen (flicker) şeyler oluşabilir. Bunu minimize etmek için, ışık ayarınızı diyafram öncelikliye ayarlayabilirsiniz.
3) Makinalarda ve intervalometrelerde, zaman aralığı farklı şekilde girilebiliyor. Bazılarında doğrudan iki kare arasındaki süre girilirken, bazılarında bir önceki karenin pozlama süresi+aralık süresi girilmesi gerekebiliyor. Sizin makinanız veya intervalometreniz hangi yöntem ile çalışıyor, kontrol edin ve aralık süresini buna göre belirleyin.
Video Oluşturma:
1) Fotoğrafları hazır hale getirin: Fotoğraflarınızı Lightroom veya Photoshop gibi bir yazılıma atarak, ihtiyaç duyuluyorsa boyutlarını, en boy oranını, formatını düzenleyin. Işık düzeltmeleri yapmanız gerekiyorsa yapın. Lightoom kullanacaksanız ve Lightroom öğrenmek istiyorsanız ekranda linkini verdiğim eğitim serisi size yardımcı olacaktır.
2) Video oluşturma yazılımı edinin: Fotoğraflardan video oluşturmak için bir yazılıma ihtiyacınız olacak. Bu Windows işletim sistemi için MS Video, ProShow Gold, Adobe Premiere olabileceği gibi MacOS işletim sistemi için iMovie, FotoMagico, Final Cut Pro gibi yazılımlar olabilir. Ayrıca sadece time lapse video üretmek için piyasaya çıkmış başka bir yazılım da olabilir.
3) Özel bir dizin kullanın:Fotoğraflarınızı, çekim sırasını bozmadan bir dizine atın.
4) Süreyi ayarlayın: Planlama aşamasında saniyede kaç kare çekeceğimizi planlamıştık. Bu örnekte saniyede 30 karelik bir video oluşturmaya karar vermiştik. O halde her bir fotoğrafımızın gösterilme süresi 1/30 yani 0,03saniye olacaktır. Kullandığınız yazılımda her bir karenin süresini ayarlayın.
5) Kareler arası geçişi ayarlayın: Video yazılımları kareler arası geçişlerde muhtelif transition efektleri sunarlar. Ancak time lapse projesinde geçiş düz olmalıdır. Yani seçilecek transition CUT veya NONE olmalıdır.
6) Müzik ekleyin: Çoğu başarılı time lapse projesi geri planda etkili bir müzik ile sunulur. Siz de telif haklarını ihlal etmeden, uygun bir müzik parçası bulun ve yazılımınızda videoya ekleyin.
7) Videonuzu oluşturun: Tüm ayarlamaları yaptıktan sonra render ederek videonuzu oluşturun. Sonucu izleyin ve gerekiyorsa zaman ayarlarını yeniden yapın.
Bu yazımızda bir time lapse projesi ortaya çıkarmak için ihtiyaçlardan tutun, planlama aşaması, ayarlar, çekim aşaması ve sonrasında video oluşturma aşamasına kadar tüm süreci inceledik. Umarım faydalı olmuştur, umarım bilgi dağarcığınıza yeni birşeyler katabilmişimdir. Bu bilgileri kullanarak güzel time lapseler üretmek için bol bol denemenizi, her seferinde daha iyisini hedeflemenizi temenni ediyorum.
Gelecek hafta yeni bir yazıda görüşene dek hoşçakalın…